Πρόκειται για Αποκριάτικο δρώμενο με έντονες Διονυσιακές καταβολές, κατά την τέλεση του οποίου οι κάτοικοι επιζητούσαν την ευγονία της γης, από την οποία ήταν ολότελα εξαρτημένοι, καθότι η κύρια ασχολία ήταν η γεωργία. Αναβιώνει ΚΑΘΕ χρόνο μια ΕΒΔΟΜΑΔΑ ΠΡΙΝ την Καθαρά Δευτέρα με πολύ κέφι και αποκριάτικη διάθεση για πειράγματα!
Το πρωί της Δευτέρας στο Καλαμπάκι, συγκεντρώνονταν 20 έως 30 παλικάρια που εκείνο τον καιρό ήταν ανύπαντρα και διάλεγαν μεταξύ τους έναν ο οποίος θα ήταν ο «καλόγερος». Στη συνέχεια τον έντυναν με δέρματα ζώων (προβιές} και στη μέση του είχε περασμένα κουδούνια προβάτων . Το πρόσωπο του το έβαφε με στάχτη και στο κεφάλι φορούσε μια κουκούλα από δέρμα ζώου. Στα χέρια του κρατούσε δύο ξύλα, τα ντουκμάκια, απαραίτητα για τη «δράση» του καλόγερου! Οι συνοδοί του ήταν ντυμένοι με τα ποτούρια, Θρακιώτικη ενδυμασία του Κρυονερίου . Στην παρέα υπήρχε πάντα και ένας μεταμφιεσμένος σε τσιγγάνα.
« Δώδεκα χρόνους έντρεξα στους κλέφτες καπετάνιος
Ζεστό ψωμί δεν έφαγα, γλυκό κρασί δεν ήπια.
Φάγε η σκουριά τα ρούχα μου κι οι πάχνες τα μαλλιά μου ».
Έτσι αρχίζει το τελετουργικό ντύσιμο του Καλόγερου, τραγουδώντας στον σκοπό του τραγουδιού της νύφης στίχους παραλλαγμένους.
« Στολίζεται ο Καλόγερος και βάνει τα καλά του.
Βάνει τσουβάλι κεντητό στη μέση τα κουδούνια.
Ζώνει προβιές στα πόδια του και βάνει και τσερβούλια ».
Τη Δευτέρα της Τυρινής βρίσκουμε το θρακικό δρώμενο του “ Καλόγερου”, ο οποίος, στην αρχέγονη λατρευτική του μορφή, αντιπροσωπεύει την αγαθή θεότητα της σποράς και της πλούσιας παραγωγής. Στο τελετουργικό του περιλαμβάνονται, μεταξύ άλλων, εικονικό όργωμα με μιμητική σπορά και ακόμα θάνατο και ανάσταση του πρωταγωνιστή Καλόγερου, στοιχεία με εμφανή συμβολικό και αλληγορικό χαρακτήρα. Ο αγρότης και μέσα στην ευωχία της Αποκριάς έχει τη διαίσθηση της μεταβολής που συντελείται την εποχή αυτή στη Φύση και θέλει με πράξεις και ενέργειες, γνωστές σ' αυτόν από προαιώνια παράδοση, να εξασφαλίσει τη βλάστηση και την καρποφορία των χωραφιών του, την ευετηρία γενικότερα, με την έννοια της πλούσιας παραγωγής και της καλής υγείας.
Πηγή: Γεωργ. Ν. Αικατερινίδης
Διευθυντής Ερευνών Κέντρου Λαογραφίας Ακαδημίας Αθηνών
Η εύθυμη συντροφιά δημιουργώντας πολύ θόρυβο, περιφέρονταν σε όλα τα σπίτια του χωριού με τη συνοδεία μιας γκάιντας.
Όταν έμπαιναν στην αυλή του σπιτιού, προκειμένου να δημιουργήσουν περισσότερη φασαρία και να γίνει η παρουσία τους αντιληπτή, χτυπούσαν το κάρο που βρισκόταν εκεί με ξύλα που έφεραν στα χέρια τους. Όταν έβγαινε ο νοικοκύρης του σπιτιού έξω του έλεγαν πως το κάρο του θέλει διόρθωμα και τον «απειλούσαν» πως για να μην του προξενήσουν μεγαλύτερη ζημιά, έπρεπε να τους πληρώσει ακριβά! Συγχρόνως, τον έσπρωχναν και τον περιέπαιζαν, προκειμένου να τους δώσει μεγαλύτερο «μπαξίσι». Οι νοικοκυραίοι τους έδιναν, συνήθως, χρήματα και αυγά. Παράλληλα, κερνούσαν τον καλόγερο και τη συντροφιά του διάφορους μεζέδες με τσίπουρο ή ούζο.
Αφού περνούσαν απ 'όλα τα σπίτια του χωριού, το απόγευμα κατέληγαν στην πλατεία, όπου συγκεντρωνόταν όλοι οι κάτοικοι προκειμένου να κάνουν το έθιμο της σποράς. Εκεί η συντροφιά του καλόγερου επέλεγε έναν κάτοικο του χωριού, τον καλύτερο νοικοκύρη, και τον έχριζε βασιλιά. Ταυτόχρονα , κατέφθανε ένα ξύλινο άροτρο στο οποίο οι μεταμφιεσμένοι έπαιρναν τη θέση των βοδιών και ο βασιλιάς κρατώντας το αλέτρι κι ένα ξύλινο κοντάρι τους κέντριζε για να «οργώσουν» τη γη.
Μ 'αυτό τον τρόπο έσερναν το αλέτρι στην πλατεία, κάνοντας τρεις περιφορές. Μετά το εικονικό όργωμα, ο βασιλιάς έπαιρνε έναν τενεκέ με σιτάρι και καλαμπόκι που είχε αναμειχθεί με στάχτη κι έσπερνε το υποτιθέμενο οργωμένο χωράφι-πετώντας και στους παρευρισκόμενους ενώ όσοι παρακολουθούσαν, έχοντας τα χέρια λερωμένα από τις μουτζούρες της σόμπας, λερωνόταν μεταξύ τους. Κατά τη διάρκεια της σποράς ο βασιλιάς φώναζε διάφορες τιμές για τα βασικά αγροτικά προϊόντα.
Φέτος, το καλαμπόκι 500 φράγκα
ΤΟ σιτάρι 300 φράγκα
ΤΟ κριθάρι 300 φράγκα,
Φέτος, τζάμπα ....
Αμέσως μετά τη σπορά, έπαιρνε έναν τενεκέ με νερό για ποτίσει το ξερό χωράφι. Τότε και μόνον τότε, οι κάτοικοι που παρακολουθούσαν είχαν το δικαίωμα να βρέξουν το βασιλιά και τον καλόγερο με κουβάδες νερό που εμφανίζονταν από το πουθενά μες το πλήθος. Οι βρεγμένοι είχαν , αυτοδίκαια, το δικαίωμα να κυνηγήσουν και να χτυπήσουν με τις βέργες που κρατούσαν αυτούς που τους κατέβρεξαν. Το δρώμενο τελείωνε με πειράγματα, κέφι και χορό. Στο Κρυόνερο της Ανατολικής Θράκης, απ 'όπου ήρθε το έθιμο, αντί της τελευταίας περιφοράς, η συντροφιά του καλόγερου μαζί με το βασιλιά και πλήθος κόσμου, κατευθυνόταν στο ποτάμι που διέσχιζε το κέντρο του χωριού και το χώριζε στα δύο, και έριχνε τον βασιλιά μέσα σ 'ένα είδος βαπτίσματος.
ΠΗΓΗ : Πολιτιστικός σύλλογος Καλαμπακίου Δράμας
ΤΟ Α ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟ Καλαμπακίου ΗΤΑΝ εκει, υποστηρίζοντας ΤΗΝ ΠΑΡΑΔΟΣΗ
ΜΕ ΤΟΥΣ ΜΙΚΡΟΥΣ ΠΑΡΑΜΥΘΕΝΙΟΥΣ ΗΡΩΕΣ ΠΑΡΕΛΑΣΕ ....ΣΤΗΝ ΠΛΑΤΕΙΑ ΤΟΥ ΧΩΡΙΟΥ ΜΑΣ ΚΑΙ ΔΙΑΣΚΕΔΑΣΕ ΜΕ ΔΙΑΦΟΡΟΥΣ ΧΟΡΟΥΣ..... .
ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ ΠΑΡΑ ΠΟΛΥ ΤΟΝ ΔΗΜΗΤΡΗ ΣΩΤΗΡΕΛΗ, Ο ΜΠΑΜΠΑΣ ΤΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ, ΓΙΑ ΤΟ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΟ ΥΛΙΚΟ ΠΟΥ ΜΟΥ ΠΡΟΣΦΕΡΕ!!!!
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου